Chế Độ Ăn Uống, Dinh Dưỡng Tốt Nhất Cho Người Đột Quỵ

Chế độ ăn hợp lý giúp tránh tai biến nặng hơn, nhanh hồi phục và giảm bớt sự tiến triển bệnh. 

 

Trên thế giới cứ 45 giây là có một người bị đột quỵ não (tai biến mạch máu não) và cứ 3 phút là có một người tử vong vì bệnh này. Riêng ở Việt Nam chúng ta, ước tính mỗi năm có 200.000 người bị đột quỵ. Trong đó 50% số bệnh nhân bị tử vong. Các yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ não như: cao huyết áp, đái tháo đường, rung nhĩ (trên bệnh nhân bị hẹp van tim 2 lá), béo phì, rối loạn lipid máu, dùng thuốc viên ngừa thai, stress, hút thuốc lá.

 

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người đột quỵ

- Thức ăn phải dễ tiêu hóa, hấp thu và ở dạng mềm, lỏng như: súp, cháo, sữa. Cần phân bố đều 3 - 4 bữa/ngày. Không nên ăn quá no.

- Tránh dùng thức ăn lên men, gây kích thích như: gia vị cay nóng, rượu chè, cà phê.

- Khẩu phần ăn cần giảm nước: do bệnh nhân không bài tiết được nhiều nước và muối vì bị tụ máu ở tĩnh mạch gây phù, chức năng thận kém. Nếu bệnh nhân suy tim thì lượng nước đưa vào cơ thể phải phụ thuộc vào lượng nước tiểu bài tiết trong 24 giờ.

 

Nguồn năng lượng của người bị tai biến nên lấy từ khoai củ, cơm mì bún miến, đậu đỗ.

 

- Giảm muối trong khẩu phần ăn: hạn chế muối ở mức độ 4 - 5g/ngày  (tương đương 1 muỗng cà phê muối) để giảm phù, giúp thận bài tiết các chất đào thải của chuyển hóa đạm, chất béo, tinh bột, đường. Tránh các loại thức ăn chế biến sẵn nhiều muối như: dưa cà, hành muối, bánh mì, thịt hun khói, patê, xúc xích.

- Năng lượng trong khẩu phần  nên giảm bớt để tránh tăng cân, giảm nhẹ hoạt động cho bộ máy tuần hoàn và tiêu hóa. Mức năng lượng đưa vào cơ thể nên dừng ở  30 - 35 Kcalo/kg cân nặng/ngày. Nguồn năng lượng nên lấy từ khoai củ, cơm mì bún miến, đậu đỗ.

*Đầu tiên là nhu cầu dinh dưỡng cho người bệnh đột quỵ

1. Nhu cầu năng lượng: Đối với người bệnh nằm tại giường, không đi lại được thì chỉ cần cung cấp khoảng 25 kcal/kg cân nặng/ngày. Chất tinh bột và chất béo là 02 nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, vì thế cần giảm năng lượng từ 2 nguồn này so với lúc khỏe mạnh.

Trung bình mỗi ngày cần cung cấp khoảng 1200-1500 kcal cho người có cân nặng trung bình 50-55kg.

 

Cần tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để điều chỉnh lượng đạm cho phù hợp.

 

2. Nhu cầu chất đạm: Chất đạm là chất quan trọng nhất cho sự phục hồi và cải thiện sức khỏe, cung cấp đủ chất lượng và số lượng giúp giảm các tình trạng viêm nhiễm, teo cơ, suy giảm miễn dịch…Cần lựa chọn nguồn cung cấp đạm chất lượng cao, ít chất béo bão hòa, ít cholesteron.

Cần đảm bảo chất đạm 1g/kg cân nặng/ngày.Tổng lượng chất đạm cần khoảng 50-60 gr/ngày cho người có cân nặng trung bình 50-55kg. Nếu có bệnh khác kèm theo như suy thận, suy gan, đái tháo đường thì cần tham khảo ý kiến bác sĩ dinh dưỡng để điều chỉnh lượng đạm cho phù hợp.

3. Nhu cầu vitamin và khoáng chất: Vitamin và khoáng chất giúp chuyển hóa các chất đa lượng, kích thích các hoạt động trao đổi chất trong cơ thể, bảo vệ cơ thể.

+ Vitamin C, E có vai trò chống oxy hóa.

+ Canxi làm ổn định huyết áp, điều hòa nhịp tim, sắt và acid folic để tạo máu.

+ Selen chống oxi hóa…

Ngoài ra tăng cường cung cấp đủ chất xơ tạo phân giảm táo bón nếu giảm nhu động ruột và prebiotic duy trì cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột do dùng thuốc kéo dài. Tiếp theo là cách cho bệnh nhân ăn, những trường hợp bệnh nhân có rối loạn nuốt hoặc bệnh nhân không tự ăn được cần nuôi ăn qua ống thông dạ dày hoặc mở dạ dày ra da.

Ở mức độ nhẹ, người bệnh còn ăn bằng miệng được nhưng có rối loạn về nuốt, thì cần chú ý các điểm sau:

+ Dịch đặc sẽ dễ nuốt hơn.

+ Thức ăn ấm dễ nuốt hơn.

+ Nên ăn và nuốt thật chậm, từng ít một.

+ Nếu ăn thịt nên ăn thịt hầm nhừ hay các loại thức ăn có nước sốt.

+ Ăn nhiều bữa nhỏ đầy đủ dinh dưỡng.

Nuôi ăn qua ống thông dạ dày đúng

Nuôi dưỡng qua ống thông là một phương pháp thay thế bắt buộc cho những bệnh nhân bị đột quỵ không thể ăn qua đường miệng được, cần phải được hỗ trợ dinh dưỡngnhờ vào một ống thông để đưa thức ăn xuống tận dạ dày. Một số bệnhlý khác cũng có nhu cầu nuôi qua ống thông như chấn thương sọ não, hôn mê, suy kiệt nặng…

Thức ăn được chế biến để nuôi qua ống thông cần phải lỏng để chảy được qua ống và không gây tắc nghẹt ống nhưng vẫn đảm bảo đủ năng lượng, đủ chất đạm, chất béo, đủ vitamin, chất khoáng…Do nhu cầu nước của người bệnh giới hạn ở mức 2-3 lít, vì vậy lượng thức ăn cho qua ống thông cũng không vượt quá thể tích này. Vì vây, nếu người bệnh có nhu cầu năng lượng cao thì cần đượcchế biến đặc biệt để đảm bảo đủ nhu cầu nhưng vẫn không bị dư nước.

Đối với bệnh nhân nằm trong bệnh viện thì hầu hết việc nuôi ăn qua ống thông đều do nhân viên tại khoa và khoa dinh dưỡng đảm trách, nhưng khi xuất viện mà vẫn còn ăn qua ống thông thì gia đình phụ trách chăm sóc. Vì vậy việc hướng dẫn cho gia đình biết cách chế biến thức ăn, cách cho ăn, cách xử trí những vấn đề thường gặp khi nuôi ăn qua ống là rất cần thiết.

1. Loại thức ăn cho qua ống

 

Có thể dùng sản phẩm chế biến công nghiệp như sữa hoặc bột dinh dưỡng cao năng lượng hoặc cũng có thể tự nấu súp xay

 

Chọn một trong các chế độ ăn qua ống như: Chế độ sữa, bột dinh dưỡng, chế độ súp xay hoặc chế độ kết kợp 2 hoặc 3 lọaitrên.

Để tiện lợi, kinh tếnhưng vẫn đảm bảo đủ chất dinh dưỡng, ta cóthể chọn công thức nuôi ăn xen kẽ sữa, bột dinh dưỡng và súp xay.

Ví dụ: 6 giờ sữa, 9 giờ bột dinh dưỡng, 12 giờ súp xay, 15 giờ súp xay, 18 giờ bột dinh dưỡng, 21 giờ sữa.

Nên dùng các loại sữa và bột dinh dưỡng có đậm độ dinh dưỡng cao, có đầy đủ và cân đối các thành phần dinh dưỡng (sữa năng lượng chuẩn).

Tránh dùng sữa tươi, sữa đặc có đường, sữa đậu nành…vì không đảm bảo đủ năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết khi nuôi ăn qua ống. Chỉ dùng theo chỉ định của bác sĩ trong những trường hợp bệnh lý đặc biệt.

Lưu ý:

* Một số bệnh nhân không dung nạp được sữa, khi dùng sữa dễ bị tiêu chảy thì đổi sữa sang dùng bột dinh dưỡng cao năng lượng, súp xay hoặc một loại sữa đặc biệt theo hướng dẫn của bác sĩ.

* Những trường hợp nuôi ăn dài ngày, hoặc hoàn cảnh kinh tế khó khăn thìthay sữa bằng bột dinh dưỡng.

* Có thể thay súp xay bằng bột dinh dưỡng hoặc sữa nếu không có thời gian thực hiện súp xay.

* Một số bệnh lý đặc biệt (tiểu đường, suy thận, lọc thận…) thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên giadinh dưỡng để có chế độ dinh dưỡng phù hợp.

2. Ăn bao nhiêu là đủ?

 

 

Liều lượng thông thường cần đạt 1500 kcal/ngày (tương đương 1500 ml/ngày).

Lượng thức ăn trong ngày được chia đều cho các cử ăn, trung bình mỗi cử từ 250 -300 ml.

Nên bắt đầu cho ăn với lượng ít và tăng dần lên trong vài ngày nếu mới bắt đầu cho ăn qua ống.

Ví dụ: Bệnh nhân 50kg bị tai biến mạch máu não, tình trạng chung ổn định, nhưng vẫn chưa ăn được và cần nuôi dưỡng qua ống thông tại nhà. Nhu cầu năng lượng trung bình là 1500 kcal/ngày tương đương 1500 ml pha theo đúng hướng dẫn.

Mỗi ngày cho ăn 6 lần (6 giờ-9g-12g-15g-18g-21g). Mỗi lần cho ăn 250ml.

3. Cách cho ăn: 2 cách

+ Cho ăn bằng bơm tiêm (60cc): cho thức ăn chảy từ từ, không dùng piston để đẩy cho chảy nhanh.

+ Cho ăn nhỏ gịot: nếu bệnh nhân bị trướng hơi sau ăn, hoặc có trào ngược thức ăn nên cho ăn nhỏ giọt chậm qua túi ăn có nút điều chỉnh giọt, nâng đầu cao khoảng 30-45 độ khi cho ăn và giữ như vậy khoảng 30 – 60 phút.

(Trước và sau khi ăn nên tráng ống bằng 30ml nước chín)

4. Cách làm súp xay

Nguyên liệu dùng để nấu 1 lít súp xay:120g gạo, 120g thịt heo nạc, 50g bí đỏ, 50g khoai lang, 20gdầu đậu nành (4 muỗng cà phê), 15g đường cát (3 muỗng cà phê gạt), 2g muối (2 muỗng gạt yaourt).

Cho 1.5 lít nước để sau khi nấu xong còn 1 lít (tương đương 4 chén).Súp sau khi nấu phải đặc mới đạt yêu cầu chất lượng. Sau đó đem xay nhuyễn rồi cho thêm 5 muỗng gạt men tiêu hoá Maltaz vào trong súp sau khi xay còn ấm nóng, khoảng 10 phút sau súp sẽ lỏng dần. Cuối cùng, lọc súp qua rây. Súp sau khi lọc sẽ lỏng và chảy tốt qua ống thông.

 

 

1 lít súp xay cung cấp 850 kcal, 30g đạm, 30g chất béo và 120g chất bột đường (khi lọc qua rây chất đạm sẽ bị giảm do bị giữ lại trên rây).

1 lít súp xay có thể chia làm 3 đến 4 lần ăn:

* Nếu ăn 2 cử súp/ngày thì chỉ nấu phân nửa lượng trên.

* Nếu ăn 4 cử súp/ngày thì cũng nấu 1 lần súp, chia phân nữa xay nhuyễn rồi cho thêm nửa men như trên vào. Phân nữa súp còn lại sẽ cất vào ngăn mát tủ lạnh, chừng nào ăn lấy ra hâm lại, xay nhuyễn và cũng thêm bột và men, rồi lọc lại như cách trên.

Có thể thaygạo bằng bột gao, khi đó nấu thịt và rau củ trước, xay nhuyễn rồi cho bột gạo vào sau và khuấy cho chín, sau đó cũng cho men vào để làm lỏng bột.

Nên dùng thay đổi các loại thịt, cá, trứng và các loại rau củ (50g thịt heo, thịt bò bằng 50g cá hoặc 1 trứng gà hoặc 2 lòng trắng trứng).

Chú ý: Không cần hầm xương vì vừa mất thời gian và cũng không tăng thêm dinh dưỡng. Không chứa súp đã xay trong bình thủy giữ nóng quá 4 giờ vì vi khuẩn sẽ sinh sôi nhanh ở nhiệt độ ấm.

5. Cách pha bột và sữa

 

 

Pha theo hướng dẫn ghi trên trên bao bì sản phẩm, hoặc theo hướng dẫn của Bác sĩ chuyên khoa.

Ví dụ: Pha 230ml sữa Ensure: dùng 195ml nước ấm + 6 muỗng gạt sữa.

           Pha 1 ly bột dinh dưỡng Enaz (loại bột để ăn qua ống): cho 2 gói nhỏ (25g/gói), thêm 180ml nước nóng 70 độ C khuấy đều, sau khi pha 15 phút bột sẽ tự lỏng dần.

6. Cách xử lý các tình huống thường gặp

*Trào ngược thức ăn: Nguyên nhân do cho ăn nhanh hoặc chưa tiêu hóa hết lượng thức ăn của cử trước

Xử trí: cho ăn chậm và kiểm tra lượng thức ăn còn tồn đọng trong dạ dày trước cử ăn, nếu còn trên 250ml thì ngưng ăn, 2 giờ sau có thể cho ăn lại với số lượng ít hơn. Giữ đầu cao 45 độ trong và sau khi ăn 30-60 phút.

* Tiêu chảy Nguyên nhân do việc chế biến và bảo quản thức ăn không đúng hướng dẫn, không dung nạp sữa, cách pha sữa, bột không đúng…

Xử trí: Nếu tiêu chảy nhẹ thì vẫn tiếp tục cho ăn, tạm thời cho ăn ít lại và kiểm tra lại các vấn đề đã nêu trên và dùng thêm các men vi sinh như: antibio, biolactyl…

Nếu không giảm nên tham khảo ý kiến bác sĩ.

 

ReserveJeunesse Mỹ Hộp 30 Gói Giúp Tăng Cường Sức Khỏe khỏe, hỗ trợ  phòng ngữa, điều trị đột quỵ

 

>>> Để hạn chế cũng như hỗ trợ điều trị bệnh đột quỵ bạn có thể tham khảo và sử dụng thêm Reserve hoặc Nấm Chaga và Mind  giúp hỗ trợ sức khỏe, tái tạo lại các tế bào khỏe mạnh, nâng sức đề kháng cho cơ thể và tăng cường chức năng não bộ. Bạn tham khảo thêm sản phẩm chính hãng tại Siêu thị Ghshop.vn bằng cách kích vào link này. Để được gặp chuyên gia tư vấn miễn phí bạn hãy gọi điện đến số điện thoại 0902.284.189 - 0867.697.007 để được hướng dẫn phác đồ điều trị tùy theo từng trường hợp!

---